Αντικολλητικά σκεύη και υγεία

Τα αντικολλητικά σκεύη είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, καθώς είναι ζητούμενο όλων το εύκολο, γρήγορο και χωρίς λιπαρά ψήσιμο. Από το 1958 που εμφανίστηκαν στην αγορά τα πρώτα αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη επιφάνειας Τεφλόν (Teflon), πολλές άλλες αντικολλητικές επιφάνειες έχουν κατασκευαστεί.  Ενώ όμως οι ιδιότητές  τους τα κάνουν πολύ δελεαστικά, καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί στην χρήση τους,  καθώς οι λάθος χειρισμοί μπορεί να τα κάνουν ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία μας. Ας δούμε ποιοι ενδέχεται να είναι οι κίνδυνοι από την λάθος χρήση τους, πώς να προστατευτούμε και τι εναλλακτικές έχουμε.

Το Τεφλόν και το PFOA

Το Τεφλόν είναι μια τεχνητή χημική ουσία με το όνομα "πολυτετραφλουοροαιθυλένιο" (PTFE). Σαν ουσία, είναι πάρα πολύ σταθερή, δεν αλληλεπιδρά με άλλες χημικές ουσίες και έχει την ιδιότητα να είναι πάρα πολύ «γλιστερή», γι’αυτό και κάνει εφικτό το ψήσιμο χωρίς πρόσθετες λιπαρές ουσίες. Το Τεφλόν από μόνο του δεν εγκυμονεί κίνδυνους για την υγεία, ωστόσο, μία άλλη ουσία, το «υπερφθορο-οκτανοϊκό οξύ» (PFOA), γνωστό και ως C8, που χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια της παρασκευής του Τεφλόν, μπορεί να είναι επικίνδυνη. Το πρόβλημα ενδέχεται να δημιουργείται όταν τα σκεύη αυτά υπερθερμανθούν με αποτέλεσμα να απελευθερώσουν καπνό που περιέχει την ουσία PFOA. Η ουσία αυτή όταν εισπνέεται από τον άνθρωπο σε μεγάλο βαθμό προκαλεί συμπτώματα κρυολογήματος, ενώ έχει αποβεί θανατηφόρο για πουλιά που ζούσαν μέσα στην κουζίνα! 

Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι όταν ο ανθρώπινος οργανισμός εκτείθεται σε μεγάλο βαθμό στην ουσία αυτή, μπορεί να εμφανίσει υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, ορμονικές διαταραχές και υπογονιμότητα. Παρόλα αυτά οι πληροφορίες είναι αντικρουόμενες καθώς σύμφωνα με την Αμερικάνικη Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), τα στοιχεία δεν δείχνουν ότι η οικιακή χρήση μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στον καταναλωτή και δεν συστήνεται καμία συγκεκριμένη προσοχή στην χρήση τους για την προστασία της υγείας του καταναλωτή. Πιο συγκερκιμένα η Ανακοίνωση Αμερικάνικης Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος αναφέρει τα παρακάτω:

 

"Consumer products made with fluoropolymers and fluorinated telomers, such as Teflon and other trademark products, are not PFOA. PFOA is used as a processing aid in the manufacture of fluoropolymers and can be also be produced by the breakdown of some fluorinated telomers. The information that EPA has available does not indicate that the routine use of consumer products poses a concern. At present, the EPA does not recommend any steps for consumers to take to reduce exposures to PFOA."

"Καταναλωτικά προϊόντα φτιαγμένα με φθοροπολυμερή και φθοριωμένα τελομερή , όπως Teflon και άλλα προϊόντα εμπορικού σήματος , δεν είναι PFOA . Το PFOA χρησιμοποιείται σαν ένα βοήθημα επεξεργασίας για την παραγωγή των φθοριούχων πολυμερών και μπορεί να παραχθεί με τη διάσπαση κάποιων φθοριούχων τελομερών . Οι πληροφορίες που ο οργανισμός EPA έχει στη διάθεσή του δεν δείχνουν ότι η συστηματική χρησιμοποίηση των καταναλωτικών προϊόντων αυτών αποτελεί ανησυχία. Προς το παρόν , η EPA δεν συνιστά στους καταναλωτές  καμία ενέργεια προφύλαξης προκειμένου να μειώσουν την έκθεσή τους στην ουσία PFOA"

 

Αντικολλητικές επιφάνειες χωρίς PFOA

Παρόλα αυτά, επειδή όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά, οι κίνδυνοι που μπορεί να προκαλούνται στην υγεία από την ουσία αυτή, οδήγησε στην κατασκευή νέων αντικολλητικών επιφανειών χωρίς PFOA. Συνήθως οι επιφάνειες αυτές έχουν κεραμική επίστρωση και οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι δεν εκπέμπουν τοξικές ουσίες στο περιβάλλον, στην τροφή και στον άνθρωπο. Ωστόσο, η κάθε εταιρία παράγει διαφορετική κεραμική επίστρωση με αποτέλεσμα να μην είναι όλες το ίδιο ποιοτικές. Πολλές απ’αυτές δεν είναι ανθεκτικές στην χρήση και πολύ σύντομα φθείρονται με αποτέλεσμα να χάνουν την αντικολλητική τους ιδιότητα. Επιπλέον, οι γνώμες διίστανται σχετικά με το αν αυτά τα σκεύη είναι όντως υγιεινά, καθώς δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμη εκτενώς και δεν έχουν ερευνηθεί τόσο όσο τα άλλα, επιφάνειας Τεφλόν, για να μπορέσουμε να διαπιστώσουμε εάν είναι απόλυτα ασφαλή.

Συνεπώς, σε περίπτωση που αποφασίσουμε να αγοράσουμε ένα αντικολλητικό σκεύος θα πρέπει να γνωρίζουμε τον καλύτερο τρόπο χειρισμού του ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες μεταφοράς τοξικών ουσιών στο φαγητό και σ’εμάς, ως επίσης και τρόπους για να διατηρήσουμε άθικτη την αντικολλητική του επιφάνεια. 

Οδηγίες ασφαλούς χρήσης για αντικολλητικά σκεύη

1. Πριν την πρώτη χρήση, σκουπίστε με ένα μαλακό πανί καλά το σκεύος και κατόπιν καθαρίστε το βράζοντας νερό στο εσωτερικό του.

2. Στεγνώστε το, αλείψτε το ομοιόμορφα με λάδι και αφήστε το να ζεσταθεί για λίγο στην εστία (π.χ τηγάνι) ‘’η στον φούρνο (π.χ γάστρα).

3. Πλύνετε το σκεύος με ζεστό νερό και αλείψτε το εσωτερικό του με λάδι.

4. Κατά την χρήση, μην υπερθερμαίνετε το σκεύος – η θερμοκρασία ψησίματος δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 2600C. Επίσης, μην το θερμαίνετε όταν είναι άδειο ή με λάδι σε υψηλή θερμοκρασία για πάνω από 2 λεπτά.

5. Κατά την χρήση να έχετε ανοιχτό τον απορροφητήρα και να αερίζετε καλά το χώρο.

6. Για να μην γδάρετε την αντικολλητική επιφάνεια, μην κόβετε με μαχαίρι το φαγητό μέσα στο σκεύος, μην χρησιμοποιείτε μεταλλικά ή αιχμηρά αντικείμενα για το ανακάτεμα του φαγητού και μην χρησιμοποιείτε το σκεύος ως αποθηκευτικό χώρο για άλλα αντικείμενα.

7. Χρησιμοποιείτε μόνο αξεσουάρ κουζίνας από άκαυστο πλαστικό ή σιλικόνης ή ξύλο.

8. Μετά την χρήση, μουλιάστε το σκεύος σε ζεστό νερό και κατόπιν καθαρίστε το χρησιμοποιώντας μόνο την μαλακή πλευρά από το σφουγγαράκι.